عملگر(Operator) چیست؟
عملگر ها عملیات هایی هستند که روی مقادیر اجرا می شوند.
این عملیات ها می توانند مقایسه دو مقدار ، جمع و تفریق و... باشند.
عملگرهای ریاضی در پایتون
عملگرهای ریاضی برای انجام عملیات های ریاضی و محاسبات مانند ضرب،تقسیم،جمع و... یا مقایسه داده ها به کار می‌روند.
با این عملگرها در این درس آشنا خواهید شد:
- عملگر * برای ضرب اعداد
- عملگر / برای تقسیم اعداد
- عملگر + برای جمع اعداد
- عملگر - برای تفریق اعداد
- عملگر = برای مقداردهی
- عملگر ** برای به توان رساندن اعداد
- عملگر // برای تقسیم صحیح اعداد
- عملگر % برای باقی‌مانده تقسیم اعداد
مقدار دهی در پایتون
از طریق عملگر = می‌توان برای هر متغیر یک مقدار مشخص کرد.
در مثال زیر مقدار 20 برای متغیر x لحاظ شده است.
x = 20چهار عمل اصلی در پایتون
چهار عمل اصلی در ریاضی شامل جمع، تفریق، ضرب و تقسیم می‌باشد.
در مثال زیر متغیر های x و y را با یکدیگرجمع کرده و حاصل را در متغیر z قرار می‌دهیم.
x = 2
y = 5
z = x + yدر مثال زیر متغیر های x را از y تفریق کرده و حاصل را در متغیر z قرار می‌دهیم.
x = 2
y = 5
z = y - xدر مثال زیر متغیر های x را در y ضرب کرده و حاصل را در متغیر z قرار می‌دهیم.
x = 2
y = 5
z = x * yدر مثال زیر متغیر های x را در y تقسیم کرده و حاصل را در متغیر z قرار می‌دهیم.
x = 20
y = 5
z = x / yبه توان رساندن اعداد در پایتون
از طریق عملگر ** می‌توان عددی را به توان دلخواه رساند.
در مثال زیر دو متغیر x و y را ایجاد کرده‌ایم.
عدد x را به توان عدد y می‌رسانیم و در متغیر z ذخیره می‌کنیم.
x = 2
y = 3
z = x**yتقسیم صحیح در پایتون
در تقسیم صحیح در صورتی که عدد حاصل از تقسیم، اعشاری باشد، تنها بخش صحیح آنرا برمی‌گرداند.
برای مثال عدد 4.2 را به صورت 4 برمی‌گرداند.
در مثال زیر دو متغیر x و y را ایجاد کرده‌ایم.
عدد x را بر y ، تقسیم کرده و بخش صحیح آنرا در متغیر z ذخیره می‌کنیم.
x = 25
y = 6
z = x//yباقی‌مانده تقسیم در پایتون
از طریق عملگر % می‌توان باقی‌مانده تقسیم اعداد را مشخص کرد.
در مثال زیر دو متغیر x و y را ایجاد کرده‌ایم.
باقی مانده تقسیم x در y را بدست آورده و در متغیر z ذخیره می‌کنیم.
x = 25
y = 6
z = x % yعملگرهای مقداردهنده در پایتون
این عملگرها می‌توانند به متغیرها مقادیر مختلف بدهند.
| عملگر | کاربرد | نتیجه |
| = | x = y | مقدار x را برابر با مقدار y قرار می‌دهد. |
| += | x += y | x را به علاوه y می‌کند و حاصل را در x می‌ریزید. |
| -= | x -= y | x را منهای y می‌کند و حاصل را در x می‌ریزید. |
| *= | x *= y | x را در y ضرب می‌کند و حاصل را در x می‌ریزید. |
| /= | x /= y | x را در y تقسیم می‌کند و حاصل را در x می‌ریزید. |
| %= | x %= y | باقی مانده تقسیم x در y را در متغیر x می‌ریزد. |
| //= | x //= y | تقسیم صحیح x در y را محاسبه می‌کند و حاصل را در x می‌ریزد. |
| **= | x **= y | x را به توان y می‌رساند و حاصل را در x می‌ریزد. |
| &= | x &= y | با AND بیتی دو متغیر x و y را مقایسه می‌کند و نتیجه را در x می‌ریزد. |
| |= | x |= y | با OR بیتی دو متغیر x و y را مقایسه می‌کند و نتیجه را در x می‌ریزد. |
| ^= | x ^= y | با XOR بیتی دو متغیر x و y را مقایسه می‌کند و نتیجه را در x می‌ریزد. |
| >>= | x >>= y | به اندازه y به راست شیفت می‌کند و حاصل را در x می‌ریزد. |
عملگرهای مقایسه‌ای در پایتون
از طریق عملگرهای مقایسه‌ای می‌توان موقعیت دو مقدار نسبت به هم را تشخیص داد.
| عملگر | کاربرد | نتیجه |
| == | x == y | مساوی بودن x و y را بررسی می‌کند. |
| != | x != y | نامساوی بودن x و y را بررسی می‌کند. |
| > | x > y | بزرگتر بودن x از y را بررسی می‌کند. |
| < | x < y | کوچکتر بودن x از y را بررسی می‌کند. |
| >= | x >= y | بزرگتر یا مساوی بودن x از y را بررسی می‌کند. |
| <= | x <= y | کوچکتر یا مساوی بودن x از y را بررسی می‌کند. |
عملگرهای منطقی در پایتون
از طریق عملگرهای منطقی می‌توان دو شرط درست یا نادرست را مقایسه کرد.
| عملگر | کاربرد | نتیجه |
| and | x > 2 and y <7 | در صورتی که هر دو شرط درست باشد ، True را برمی‌گرداند. |
| or | x > 2 or y <7 | در صورتی که حداقل یکی از دو شرط درست باشد ، True را برمی‌گرداند. |
| not | not(x > 2 and y <7) | نتیجه شرط را نقیض می‌کند و برمی‌گرداند. |
عملگرهای هویت در پایتون
عملگرهای هویت مشخص می‌کنند که دو متغیر مربوط به یک کلاس هستند و شئ های یکسانی هستند یا خیر.
| عملگر | کاربرد | نتیجه |
| is | x is y | در صورتی که x و y متغیرهای یک شئ باشند، True را برمی‌گرداند. |
| is not | x is not y | در صورتی که x و y متغیرهای یک شئ نباشند، True را برمی‌گرداند. |
عملگرهای عضویت در پایتون
از طریق عملگرهای عضویت می‌توان بررسی کرد که آیا یک مقدار در مجموعه وجود دارد یا خیر.
اگر x را یک مقدار و y را یک مجموعه در نظر بگیریم:
| عملگر | کاربرد | نتیجه |
| in | x in y | در صورتی که x عضوی از مجموعه y باشد، True را برمی‌گرداند. |
| not in | x not in y | در صورتی که x عضوی از مجموعه y نباشد، True را برمی‌گرداند. |
خلاصه درس
در این درس با مباحث زیر آشنا شدید:
- عملگرهای محاسباتی
- عملگرهای مقداردهنده
- عملگرهای عضویت
- عملگرهای منطقی
- عملگرهای مقایسه ای
- عملگرهای هویت
علیرضا چمنی
